Wzruszająca, pouczająca "A very large expanse of sea"

„A very large expanse of sea”

Autor: Tahereh Mafi

Kategoria: literature młodzieżowa

Wydawnictwo: Electric Monkey

Stron: 297

Kiedy comebook polecała tę książkę, od razu wiedziałam, że ją zamówię. Spełniała wszystkie moje wymagania czytelnicze. Nie była zbyt długa, wywoływała emocje, a przede wszystkim zawierała interesującą mnie tematykę. Muzułmanów. Konkretnie, jednej muzułmanki, szesnastoletniej Shirin. Sporo osób o tym nie wie, aczkolwiek od bardzo dawna interesuję się kulturą arabską, islamem, mam przyjaciół muzułmanów, siedzę w temacie dość głęboko i wciąż w nim kopie. Jestem niezwykle tolerancyjna dla każdej religii, ale i niezwykle wrażliwa na jej brak. Brak tolerancji. Ubliżanie. Szykanowanie. Poniżanie. Wyśmiewanie. Wścibskość. Książka, o której dziś Wam trochę opowiem, porusza właśnie taką kwestię. Wywołuje mnóstwo skrajnych emocji. Dla mnie była ciężką przeprawą przez morze bólu, odtrącenia i skrywanego cierpienia. Po zamknięciu powieści nie potrafiłam się pozbierać. Sama Julia była świadkiem, jak próbowałam hamować potok łez, jak rzuciłam książkę na łóżko, mówiąc, że była zbyt dobra, że nienawidzę jej, jak i kocham. Być może nie ubiorę teraz moich myśli w odpowiednie słowa, ale postaram się przekazać to, co siedzi mi w głowie.

„The few friends I’d made who didn’t live exclusively on paper had collapsed into little more than memories and even those were fading fast. I’d lost a lot in our moves — things, stuff, objects — but nothing hurt as much as losing people”

Szesnastoletnia Shirin rozpoczyna rok w kolejnej szkole. Po licznych przeprowadzkach wraz z rodziną osiedla się w nowym miejscu. Dziewczyna jest bardzo wyjątkową osobą. Nie preferuje kontaktów z ludźmi, stara się ich za wszelką cenę unikać, relacje międzyludzkie są u niej na najniższym poziomie. Do wszystkich odnosi się z nieukrywaną złością i złym nastawieniem, ponieważ wie, jacy są ludzie wobec niej, wobec hidżabu, którego mogłaby nie nosić, ale zwyczajnie chce. Shirin doświadczyła naprawdę wiele złego. Usłyszała wiele okropnych słów skierowanych w jej stronę. Wielokrotnie została wsadzona do jednego wora wraz z terrorystami. Jednak na swojej drodze po raz pierwszy spotyka kogoś zupełnie innego. Bardzo różniącego się od ludzi, którymi się otacza. Chłopak o unikatowym imieniu, Ocean, to nadzwyczaj empatyczny człowiek o złotym sercu. Pragnie przyjaźni z Shirin, pragnie ją zrozumieć, pokazać jasną stronę życia w miejscu, gdzie o tolerancji zapomniano.

Książka zaczyna się rok po wydarzeniach w Nowym Jorku, po atakach na WTC. Można się domyślić, że społeczeństwo jest źle nastawione na muzułmanów, których automatycznie obsadzają w roli terrorystów. Noszenie przez Shirin hidżabu, chusty na głowie, nie ułatwia jej życia. Wręcz przeciwnie. Sprawia, że wszyscy się od niej odcinają, nie chcą utrzymywać bliższych relacji. Nawet nauczyciele w szkole potrafią ukazać brak szacunku i tolerancji, wystawiając młodą dziewczynę na poniżenie. Tahereh Mafi opisała coś doprawdy strasznego. Przerażającego. Moja wrażliwość na krzywdę ludzką osiągnęła zenitu. Nienawidziłam, płakałam i miałam ochotę zakopać się w pościeli, gdy czytałam o kolejnych przykrych wydarzeniach w życiu tak świetnej nastolatki, jaką jest Shirin. Naprawdę, ta postać to silna, odważna (chociaż twierdzi inaczej), piękna, inteligentna, zdolna młoda kobieta, która powinna się uśmiechać, czerpać z życia garściami, swobodnie czuć się w takich placówkach jak chociażby szkoła. Powinna otaczać się szczerymi, zaufanymi, dobrymi przyjaciółmi, przeżywać swoje pierwsze rozterki, myśleć o przyszłości. Shirin postawiona w okropnym położeniu, w położeniu nietolerancji uczniów czy niekiedy nauczycieli, musi zachować zimną krew, nie dać się ponieść emocjom, codziennie walczyć z tym, żeby zamaskować się na szkolnych korytarzach. Mimo wszystko to dziewczyna, która nie boi się powiedzieć „fuck off”, jeśli ma już po dziurki w nosie docinek czy głupich tekstów kierowanych w jej stronę. Ogromnie podziwiam tę bohaterkę, podziwiam jej wytrzymałość, jej odwagę, którą posiada.

„I thought women were gorgeous no matter what they wore, and I didn’t think they owed anyone an explanation for their sartorial choices. Different women felt comfortable in different outfits.

They were all beautiful”

„A very large expanse of sea” to wyjątkowa powieść, która zasługuje na przeczytanie przez wielu ludzi. Nie tylko tych młodych, nie tylko przez nastolatków. Dorośli także powinni sięgnąć po nią. Chociaż porusza wątek pierwszej miłości, pierwszych pocałunków, słodkich wyznań, randek, pokazuje również ogromny problem, z którym styka się społeczeństwo. Żyję w kraju, który jest otwarty na inność, nie jest przeszkodą być czarnoskórym chłopcem czy dziewczynką i pójść do szkoły, nie jest przeszkodą ubrać hidżab czy abaję, nie jest przeszkodą mieć skośne oczy, być muzułmaninem czy chrześcijaninem. Świat coraz bardziej się otwiera na tolerancję, ale jest jej wciąż za mało, a wielu ludzi wciąż cierpi z powodu okropieństw, które są im serwowane. Problem jest taki, że chociaż ja żyję w takim kraju i jestem pozytywnie nastawiona na inne narodowości, nie wszyscy mają podobny tok myślenia. Ubliżanie, poniżanie, wyśmiewanie, traktowanie człowieka jak śmiecia, jest dość popularne w każdym państwie, ponieważ zawsze znajdą się nietolerancyjnie osoby, dla których inność od siebie to coś, czego nie da się zaakceptować. Tahereh Mafi właśnie taki temat porusza w swojej powieści, i jest on wyjątkowy emocjonalny. Przynajmniej dla mnie, gdyż muzułmanie są mi bliscy. I chociaż wielokrotnie spotkałam się z szyderczymi komentarzami, mało się nimi przejmuję. W tej kwestii jestem jak Ocean, bohater książki, nie jest dla mnie ważne zdanie ludzi, którzy nie zdobywają się na choć trochę empatii, zrozumienia i akceptacji. Religia nie powinna różnić, ale jak dobrze wiemy, bywa zupełnie inaczej.

Postaci w powieści również ogromnie mnie ujęli. Chociaż wydawałoby się, że „A very large expanse of sea” jest smutną książką, to wcale nie zawiera tylko przejmującej tragedii. Na kartach lektury pojawia się mnóstwo humoru. Shirin potrafi rzucić niezłym kawałkiem ironii, natomiast Navid, jej brat, rozczulić czy rozbawić do łez. Miłość tego rodzeństwa została tak dobrze ukazana, że uwielbiałam momenty z nimi z całego serca. Oczywiście nie mogę tutaj pominąć fragmentów z głównymi bohaterami, czyli Shirin i wyjątkowym Oceanem. Ta para wywołała we mnie ogromną paletę uczuć. Był śmiech, było wzruszenie, była złość czy irytacja. Było wszystko. Nie spodziewałam się, że ta młodzieżówka oprócz ważnych wartości, ukazania niezwykle ważnego problemu, pokaże także coś tak ujmującego, coś tak pięknego. W książkach nastoletnia miłość potrafi przyprawić mnie o przewroty oczami albo litościwy uśmiech, jednak w „A very large expanse of sea” było zupełnie inaczej, i to mi się właśnie podobało. Nie mówię, że powieść jest idealna. Ma swoje wady, ma wadliwe momenty, ale całość sprawia tak dobre wrażenie, że powinna zostać przeczytana przez rzeszę ludzi. W szczególności tych, którzy nadal nie widzą nic złego w swoim rasistowskim zachowaniu. Nie widzą, że czasami słowami ranią bardziej niż czynami.

Ja osobiście oddałam tej książce całe serce. Jest jednym z moich ulubieńców i będę do niej często wracać. Daje mi kolejną nadzieję, że na świecie nie ma tylko zła, ale i ukryte dobro, które tylko czeka, by wyjść i zagościć w ludzkich sercach. Daje mi nadzieję, że nie wszyscy to okropni rasiści, którzy tylko czyhają na swoje ofiary, by je podkopać. Daje mi nadzieję. Tak po prostu.

Oczywiście czekam na wersję po polsku. ;)

”Just try to be happy” Jacobi finally said to me. “Your happiness is the one thing these assholes can’t stand”

Do poczytania,

Arystokratka A./Aga